‘Deja vu’nun sırrı çözülüyor

AFP - PARİS - Araştırmacılar, bir anı ya da olayı daha önce görmüş olma, yaşamış olma hissi anlamına gelen 'deja vu' hakkında yeni ipuçları yakaladı. Deneyler, 'deja vu'nun, tetikleyici gerçek bir anı olmadan da yaşanabileceğini gösteriyor. Britanya'daki Leeds Üniversitesi'nde 18 denek üzerinde yapılan hipnoz deneyi, 'deja vu'nun 'iki aşamalı' bir süreç olduğunu ortaya koydu.

Deneye katılanlar kendilerine 24 değişik kelime gösterildikten sonra hipnoza sokuldu. Hipnoz, sırasında deneklere, 'kırmızı çerçeveler içinde gösterilecek kelimelerin bir tanıdıklık hissi uyandıracağı, yeşil çerçeve içinde gösterilenleriyse daha önce görmüş olduklarını hissedecekleri' söylendi.

           Hipnozdan çıkarılan deneklere değişik renkteki çerçevelerde ve bazıları ilk listede yer almayan kelimeler gösterildi. Kırmızı ve yeşil çerçevede gösterilen kimi alakasız kelimeler bazı deneklerde 'deja vu' hissi uyandırdı. Deneyin sonucuna göre, tanıdık bir obje veya sahneyle karşılaşılmasının ardından, beyin ilk olarak hafıza arşivinden, o an görülen sahneye dair izler arıyor. Eğer iz varsa, beynin farklı bir bölümü sahneyi veya objeyi tanıdık olarak belirliyor. Bu da 'deja vu' hissi yaratıyor.

           Bundan önceki deneyler, 'deja vu'nun beynin temporal lopundan kaynaklandığını gösteriyordu. Temporal loplarında sorun olduğunda 'deja vu'nun sıkça gözlendiği ve lopa yapılan müdahalelerin kişinin gördüğü her şeye karşı bir 'tanıdıklık' duygusu geliştirmesine yol açtığı gözlenmişti.

(Güncelleme: 09/08/2006)