Zihin Kontrolu ve Toplumsal Delilik

Kendini denetleyemeyenler için bilgelik yoktur.
Kendini denetleyemeyenler Zihinlerini yoğunlaştırmanın büyük gücünü kullanamazlar.
Zihnini yoğunlaştırmasını bilmeyen insan özgür olamaz.
Özgür olmayan bir insan nasıl mutlu olabilir?

                                                                     Bhagavad Gita

         Bizim kendim dediğimiz  şey büyük ölçüde zihnimizdir. Keşke kendim dediğimiz zaman "asıl kendimiz" olan o yüksek özümüzü anlayabilseydik. "Asıl kendimiz"e ulaşmanın yolu, kendimiz dediğimiz durumları bilmek anlamak ve denetleyebilmekten geçiyor. Böylece önümüze çıkan ve aşılması gereken karlı dağ gerçekte zihnimiz oluyor. Ferhat'ın  deldiği belki bu dağ idi.

         "Zihin kontrolünde neyi kazanacağımızı açıkça anlamalıyız. Zihnin konrol edilmemesinin bir sonucu olarak bir bireyin başına gelebilecek en kötü şey deliliktir. Toplu olarak zihnin konrol edilmemesi ne kadar refah içinde veya sarsılmaz görünürse görünsün, tüm bir uygarlığın çökmesine neden olabilir." (1) Bu ifadeler önce abartılı gelebilir. Fakat düşündüğümüzde biz de aynı sonuca varırız. Öfke, kıskançlık, birisine zarar vermek için plan program yapmak, statü, şan şöhret veya çok zengin olma istekleri delilik değil de nedir? Tembellik veya aşırı çalışma, çok yemek veya gereğinden az yemek,çok uyumak, çok konuşmak, bağımlılık yapan maddelere düşkünlük, kötü söz söylemek,yalan söylemek, dedikodu yapmak, nefret veya aşırı sevmek ya da  aşırı sevmemek de aynı şekilde ruhsal bozukluk veya deliliktir. Yaşamına sevgi hakim olmuş insanların çok az oluşu,  bu saydığımız deliliklerin neredeyse herkes tarafından paylaşılır olması  durumun delilik olarak görülmesini engelliyor. Ama bu tutumlara bağlı olarak yaşanan stres, mutsuzluk, ilişkilerdeki olumsuzluklar ve sonunda ortaya çıkan fiziki hastalıklar ancak delilikle açıklanabilir. Bu açıdan bakıldığında "tüm ahlaki prensipler, kurallar insanın kendisine zarar vermesini önlemek için tasarlanmıştır ve insanın en yüksek menfaatine hizmet ederler".(2)

         Toplu olarak zihnin kontrol edilememesi ne demektir? Zihin dediğimiz mekanizmanın doğasını tanımamız gerekir. Zihinler birbiriyle bağlantılıdır. Çünkü her zihin evrensel zihnin bir parçasıdır. Deliliğin hakim olduğu zihinler bir arada toplumsal delilikleri yaratırlar. Karikatür krizi nedir? Bugüne kadar onlarca kişinin ölümüne neden olan karikatürleri çizenler de, onları  koruyanlar da uygar kişiler olduklarını iddia ediyorlar ama yaptıkları iş bir delinin işidir. Ya müslümanların şiddet yolu ile olayı protesto etmeleri ve şu kadar kişinin ölmesi toplumsal delilik değil mi? Tüketim çılgınlığı nedir? Marka sevdası, daha fazla kazanç, daha fazla konfor, daha fazla ve daha fazla derken bunları elde etmek  veya korumak  için yapılanlar sonunda küresel ısınmaya, savaşlara, kimi ülkelerin işgal edilmesine, kimi ulusların aç kalmasına hatta nükleer silahların kullanılarak insanlığın ve doğanın yüzyıllar sürecek kötü bir akıbete sürüklenmesine neden olmuyor mu?  Belki de tüm uygarlığı çökertecek, insanı yeryüzünden silecek olan bu durumla ilgili ruhsal bilgilere kimsenin kulak asmayışı ancak toplumsal delilikle açıklanabilir.

         "Zihni üzerinde hiçbir konrolu olmayan birinin zihin huzuru olamaz. Zihin huzuru olmayan biri nasıl mutlu olabilir ki? O bir tutku, duygu ve gerilim kurbanı olarak inatçı zihinsel hastalıklar geliştirebilir ya da bir caniye dönüşebilir. Böyle bir zihin yapısındaki insanlar anne baba olduklarında, eve disiplinsizlik, düzensizlik, ihmalkarlık ve berbat insan ilişkileri hakim olacaktır."(3)

         Gazetelerde televizyon haberlerinde izledik; bir genç kızımız, kızdığı diğer bir genç kızı, hesaplaşmak üzere gece yarısı sokakta buluşmaya çağırıyor ve onu tabanca ile yaralıyor. Bu nasıl bir deliliktir? Liseli gençler tabanca ve bıçak taşıyor ve kimi zaman kullanıyor. Son bir gazete haberine göre, ilköğretim okullarında öğrencilerin birbirleriyle olan ilişkilerindeki yoğun  şiddet en çok okul bahçesinde meydana geliyormuş. Neden bu olaylar meydana geliyor? Kuşkusuz ebeveynler kadar öğretmenler de bu gidişten sorumludurlar. Medya ve bilgisayar oyunları ise toplumun aynası olarak bir toplumsal zihin kontrolsuzluğunu ve toplumsal deliliği çoğalmakta, pekiştirmekte ve sayısız kötü örnekle adeta deliliğin bayraktarlığını yapmaktadır.

         "Bir insan Tanrı'nın, öğretmenin ve kutsal insanların inayetini (iyilik, dikkat, özen) alabilir; fakat eğer kendi zihninin inayetini almazsa mahvolur. Kişinin zihninin inayetini alması onu kontrol etmesi anlamına gelir." (4)

         O' hepimizin yardımcısı olsun. 


Güney Haştemoğlu

(1),(2),(3),(4) Swami Budhananda - Zihin Kontrolu - Okyanus Yayınları 2002

(Güncelleme : 19/02/2006)