Genlerimizin birçoğu henüz yeni

Cumhuriyet Bilim/Teknik, 1 Nisan 2006

          Metabolizma, cilt pigmentasyonu, beyin fonksiyonu ve üremeyle ilgili olan genler, çevresel değişimlere bir reaksiyon olarak birkaç bin yıl önce gelişmiş. İnsan genomundaki doğal ayıklanma üzerinde çalışan Chicago Üniversitesi araştırmacıları, insan genomunda son l5.000 yıl içinde gelişen bölgeleri gösteren istatistiksel bir test geliştirmişler.
 
          Bu zaman zarfında insanlar son buz devrini atlattıktan sonra tarıma geçmiş ve dünya nüfusunu arttırmışlardı. İncelenmiş olan 700 genden çoğu ama özellikle de koku alma, verimlilik ve üreme ile ilişkili olanlar, insan ve şempanzenin milyonlarca yıl önceki yol ayırımında da değişim geçirmişti.

          Ancak New Scientist dergisindeki yazıya göre son olarak saptanan genler, bugüne kadar insan evrimindeki ayıklanma hedefleri olarak bilinmiyordu.  Bunların arasında karbonhidratların ve yağ asitlerinin metabolizmasıyla ilgili olan genler de yer almakta. Jonathan Pritchard’ın düşüncesine göre bu ayıklanmalardan birçoğu yeni beslenme biçimi ve tarıma bir reaksiyon olarak gelişmiş olabilir.

          Mesela laktozun daha iyi işlenmesini sağlayan gen varyantları, sığırın evcilleştirilmesinden sonra çoğalmış. Bazı Avrupalılar ise daha açık cilt renginden sorumlu genlerde artış söz konusu. Bu gelişme, insanların daha az güneş alan kuzey bölgelere göç etmesiyle ilgili.

          Bilim adamları Nijerya, Doğu Asya ve Avrupa’dan 209 kişinin genlerini analiz edince, yaygın olan sinyallerle kısa bir süre önce meydana gelen değişimlerin, üç grupta görüldüğünü ve 700 genetik bölgeden sadece beşte birinin iki gruba ayrıldığını görmüşler. Bu durum Pritchard’a göre bu ayıklanmaların yeni olduğuna dayanan tezi desteklemete.

(Güncelleme : 3/04/2006)