Anlamların Seyri

Anlam, manadır, bir şeyin içi, iç yüzü demektir. Anlamak kökünden gelir. Dil bilgisinde anlamak, bir şeyin ne demek olduğunu, neye işaret ettiğini kavramak, sezmek demektir. Sezmek, açık bir kanıt olmaksızın olmuş veya olacak bir şeyi anlamak, kestirmek, hissetmektir. Bizim için anlamanın önemli yönü, yeni ve eski bilgilerin birleştirilmelerinden sonuç niteliğinde başka bilgiler çıkarabilmektir. Bu yolla yeni bilgilere ulaşabilen kişilere bir yerde, güzel bir yakıştırmayla,  “birinci el insan” denilmiştir; eskilerin müstamel yani kullanılmış dedikleri fikirlerin, bilgilerin dışında yeni, orijinal sonuçlara varmış, tekrardan teksirden kurtulup hiç görülüp duyulmamış, özgün olmak anlamında. İnsanlığı geliştirenler bu yeni bilgileri bulanlar olmuştur. Bir Einstein buna örnektir. İnsan kitlelerini bulundukları noktadan ileri götürenler böyle görevlilerdir. Onlar önderlerdir, yük taşıyanlardır. Böyle kişilere ağır yükleri kaldırma ve indirme gücü verilmektedir.

Anlamlar, görevliler ve görevli adayları için vardır. Rutin tekrarlar ve geçilmiş yollar onlar için değildir. Onlar anlamlardan, sıradan kişilerin bakıp görmedikleri, duyup anlamadıkları manaları çıkarabilenlerdir. Aslında her insan az ya da çok anlam görevlisidir. Herkes dünya yaşantısının alışılagelmişliğini bozacak ve burada bulunuşunun hikmetini çözecek bir takım çıkarımlarda bulunmakla görevlidir. Ama bunu görebilmek kolay olmamaktadır. Dünya’nın aldatıcı cazibesini kıracak acı ve sıkıntılarla insanlar uyarılmaya çalışılmakta, fakat yine de yavaş sonuç alınmaktadır.

“Anlam, bir yerde durmayan, donmayan, akan ve yükseklik kaydedendir.” Anlamların seyrini görebilmek ve onlardaki hareketi takip edebilmek, ancak ruhsal gelişimlerinde belirli yerlere gelebilenler için mümkün olabilmektedir. Bu görüşe açık olanlar için olaylar tertiplenmekte, anlamlar kurulmaktadır. Bir yerde olaylar, anlamların kurulmasında onları ait oldukları yerlere yerleştiren düzenekler olmaktadır. Her insan olayların ve onların taşıdığı anlamların dilini çözmekle görevlidir. Bu bilince erişmekle görevlidir. Er geç bu yere gelecektir. Fakat yaşananlar ve zaman herkes için farklı olacaktır. Çünkü her varlık diğerinden farklı yapıda ve biriciktir, kendine özgüdür. Bu nedenle her anlam her insan ve her varlığa ayrı şeyler söyleyecektir. Anlamın zenginliği bu demektir. Anlam kat kattır. Bu katlar herkese ayrı hitap edecek çoklukta ve hareketliliktedir. Yaratıcı Kudret, “Biz onlara varlığımızın delillerini afakta ve enfüste (kendilerinin dışında ve içlerinde) göstereceğiz” derken bu zenginliği de kastetmiş olabilir.

Kullanılan zamanı hızlandıracak ve anlayışı kolaylaştıracak kesin bir olgu, anlam birliktelikleri, beraberlikleridir. Aynı amaçla bir araya gelenler, en azından “asgari müştereklikler” kurarlar. Bu zemin her biri için uygun bir yükseliş ortamı oluşturur. Bu şekilde, hem bireylerin birbirlerini çağrışım yoluyla açmaları, hem de kendi bilmedikleri tesirleri yekdiğerlerine nakletmeleri söz konusudur. Ayrıca ve çok daha önemlisi, bu nevi birliklerin amaç, gayret ve safiyetlerine göre kendileriyle ilişki kurabilecek ruhsal mekanizmaları topluluklarına davet etmeleridir. İlahi Hikmet fertlerin tek başlarına yol alışına itibar etmemektedir. Herkes en azından bir kişiyle birlikte yürümek zorundadır. Böylece başkasını götüren, kendisini de götürmüş olacaktır. Bu işleyiş biçiminde bizlerin bilemeyeceği nedenler gizlenmiş olabilir. O halde bize düşen, söylenenlere uymak ve beklemektir.

Osman Türkmenler

(Güncelleme: 20/12/2006)